11 Ocak 2021 Pazartesi
Transkranial Manyetik Stimulasyon
İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğr. Gör. Gülşah Öztürk, TMS hakkında bilgi verdi.
Öğr. Gör. Gülşah Öztürk “Geçmiş yüzyıllarda özellikle psikiyatrik hastalıkların, kafaya yerleşmiş kötülükler sonucu olduğu inancı yaygın olup tedavi olarak kafaya delik açma (trepenasyon) işleminin yapıldığını birçok kaynaktan okuyabiliriz. Kafatasına herhangi bir girişim yapmadan beynimizin dışarıdan uyarılmasını sağlayan transkranial manyetik stimulasyonun (TMS) temelindeki fizik, ilk olarak 1881'de, bir bobinden elektrik geçirerek manyetik bir alan oluşturan Michael Faraday tarafından keşfedilmiştir. Klinikte kullanımı ise ilk 1984 yılında Dr. Anthony Barker tarafından geliştirildi ve 2008’ de Amerika Gıda ve İlaç Dairesi’nden (FDA) onay aldıktan sonra yaygın kullanılmaya başlandığını belirtti. Sözlerine, “O günlerden itibaren major depresyon, beyin aktivite ölçümü, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), migren, hareket bozuklukları (Parkinson hastalığı, esansiyel tremor, distoni vb.), anksiyete gibi birçok alanda kullanılmıştır” şeklinde devam etti.
Öğr. Gör. Gülşah Öztürk 2008'de FDA onayından sonraki yıllarda, TMS’nin majör depresyon hastaları için etkili olduğu birçok çalışmada kanıtlandığını dile getirdi. Ayrıca birçok kişi transkranial manyetik stimülasyon (TMS) tedavisini elektrokonvülsif terapi (EKT) ile karıştırabilir olduğunu söyleyen Öztürk, Her ikisi de major depresyon için yardımcı tedavi yöntemidir. EKT’de elektrik akımı ile hastanın nöbet geçirmesi tetiklenir ve beyin içinde bozulan elektriksel aktivitenin kısmi düzenlenmesi sağlanır. Geçmişte ilaç tedavisinin henüz ortaya çıkmadığı 19. Yüzyıl başlarında birçok ağır psikiyatrik hastalık da kullanılmış olup ciddi yan etki potansiyeli olan bir tedavi yöntemi olduğunu söyledi.
Öztürk, "TMS ile beynin elektriksel aktivitesini değiştirme temelinde, ruh hali ve davranış düzenlenmesi için ihtiyaç duyulan sinyalleri iletme yeteneğini güçlendirmek için manyetik sinyaller kullanarak beyinde depresyon için uygun olan hedefi güvenli bir şekilde uyarılır. TMS kafatasını açmadan, saçlı deri üzerine yerleştirilmiş bir başlık üzerinden uygulanan güvenli bir yöntemdir. En sık görülen yan etkisi baş ağrısı ve kafa derisindeki hassasiyettir. Bozulmuş elektriksel aktivite nedeniyle ortaya çıkan bazı beyin hastalıklarında, yüksek teknolojik ürünler kullanılarak kafaya uygulanan girişimler ile bozulmuş aktivite düzeltilebilmektedir. Bunlar beyin pili olarak da bilinen kafatasında delik açılması sonrası beynin özellikli bölgelerine ince elektrotlar aracılığıyla elektrik akımı vererek çalışan sistemlerdir. TMS’ nin beyin piline üstünlüğü daha öncede bahsettiğimiz gibi kafatasında herhangi bir işlem yapmadan uyarı sağlamasıdır. TMS’ de geliştirilmesi gereken yönler ise; uyarının ulaşmasını istediğimiz alan ile uyarının ulaştığı alanın farklı olabilmesidir. Yani uyarı keskinliği, beyin pili yöntemine göre düşüktür. Bunun nedeni TMS uygulamasında kafatasına herhangi bir işlem yapılmadığı için verilen elektrik akımının kafatasında dağılabilmesidir" dedi.
"Sonuç olarak günümüzde birçok nörolojik ve psikiyatrik hastalıkta tanı ve tedavi amaçlı kullanılan TMS, yeni teknolojik yardımcı yöntemlerle gelecekte çok daha kullanışlı ve etkin bir tedavi yöntemi olarak umut vaad etmektedir" dedi.
