05 Şubat 2023 Pazar
Bilim insanları, transkraniyel doğru akım stimülasyonu (tDCS) uygulayarak insandaki gerçeklik algısını değiştirdi!
“Kendinizi uzun süre uykusuz bırakmayın. Uykusuzluğun 72 saat sonrasında halüsinasyon, 96 saat sonrasında uyanıkken rüya görmeye başlayabilirsiniz ve bu insan sağlığına aykırıdır.” diyen, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Öğr. Gör. Murat Kara, uykusuzluğun korkunç sonuçlarını bir kez daha hatırlattı.
Geçmişten günümüze gerçeklik algısının tartışmalı bir konu olduğunu biliyoruz. Acaba bu koca evren gerçek bir ürün mü, yoksa tamamen bir yanılsamadan mı ibaret? Gerçekten bir simülasyonda mı yaşıyoruz? Gördüğümüz, duyduğumuz, hissettiğimiz, kısacası algıladığımız her şey bir yanılgıdan mı ibaret? Bunun cevabını hala veremiyoruz. Yani, beynimizin bir kavanoz içinde elektrotlarla yönetilip yönetilmediğini kanıtlayacak hiçbir veri elimizde bulunmuyor. Bu konuyu irdeleyen bilim insanları henüz çok yeni olan bir tekniği gönüllü kişiler üzerinde denedi. Gönüllülere sanal gerçeklik gözlüğü takıp etraflarını keşfetmelerini söylediler. Gönüllüler, keşfettikleri ortamın gerçekliğini oylayacak bir ölçeğe tabii tutuldu. Daha sonra gönüllülerin beyninin gerçeklik ile ilgili olan bölgesine tDCS yardımı ile küçük şiddette elektrik akımı uyguladılar. Uyarılan bölgenin sonucunda kişiler gerçekten de ikinci kere sanal gerçeklik deneyimi yaşadıklarında, mevcudiyet ve ortam envanterlerini daha gerçekçi buldular. Bu buluş, özellikle gerçeklik algısı kopmuş şizofreni gibi hastalıkların tedavisinde umut ışığı olabilir.
Beyninizi nasıl güçlendirebilirsiniz?
Beynimizin ön bölgesi (prefrontal korteks), diğer canlılara göre çok daha karmaşık ve büyük bir yapıdadır. Bu karmaşık yapıda karar verme, ahlak, dürtü kontrolü, karakter gibi çok farklı fonksiyon bir arada çalışır. Aralarında prefrontal korteks tarafından işlenen bir fonksiyon var ki, onu hayat felsefesi haline getirdiğinizde, beyninize bir takım egzersiz yaptırmış olursunuz; İrade. İçsel çatışmalarınızın yanıtları değerlendirilirken kimileri daha dürtüsel davranırken kimileri daha planlı, programlı ve mantıklı davranıyor olabilir Örneğin, şeker hastası bir kişi önündeki çikolatayı yeme planı yapmasını tabi ki sağlık açısından çok doğru bulmayız. Kişi, bunu bile bile çikolatayı yemeye meyledebilir. Yani, bunu yapmaması gerektiğini gayet iyi bilmesine rağmen anlık bir hareketle çikolatayı midesine indirebilir… İşte burada irade devreye girer. Prefrontal korteks, size yapması zor ama yapılması gerekeni yaptıran bir beyin bölgesidir. Onu dinlemek beyin sağlığı için yararlı olabilir. Araştırmalar gösteriyor ki, beyni iyi beslemek, onun faydasına olan egzersizleri tekrar etmek kişinin sağlıklı yaşamasını kolaylaştırıyor.
Uyku zaman kaybı mı? Neden önemli?
Evrimsel olarak en avantajlı özelliklerimizden biri olan uyku, tahmin edeceğiniz gibi zaman kaybı değildir. Aksine adeta insan beyninin yıkandığı bir aralıktır. Belleğimizdeki bilgileri uyku yoluyla kalıcılaştırırız. Enerji tasarrufumuzun sağlanmasını, ısı kaybımızın önlenmesini, bağışıklık sistemimizin düzenlenmesini ve ruh halimizin dengesini uyku sağlar. “Kendinizi uzun süre uykusuz bırakmayın. Uykusuzluğun 72 saat sonrasında halüsinasyon, 96 saat sonrasında uyanıkken rüya görmeye başlayabilirsiniz ve bu insan sağlığına aykırıdır.” diyen, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Öğr. Gör. Murat Kara, uykusuzluğun korkunç sonuçlarını bir kez daha hatırlattı.
Öğr. Gör. Murat Kara