Odyoloji lisans programları; öğrencileri genel olarak klinik hayata hazırlamaktadır fakat odyoloji sadece klinik alandan ibaret değildir. Odyologlar, odyolojinin farklı alt dallarında çalışabilmektedirler. Bu dalda eğitim gören her öğrencinin bu alt dallar hakkında fikir sahibi olması mümkünse stajlarında deneyimleyebilmesi mezun olduktan sonra çalışacakları alanı seçmeleri açısından önem taşımaktadır. Peki odyolojinin alt dalları nelerdir?
-
Klinik Odyoloji
-
Eğitim Odyolojisi
-
Pediatrik Odyoloji
-
Geriatrik Odyoloji
-
Endüstriyel Odyoloji
-
Denge Alanı
-
Konuşma-ses Bozuklukları
-
İşitme Cihazı Sektörü
-
Akademik Alan
Klinik alanda çalışan odyologlar işitme kaybının tipinin, derecesinin; vestibüler sistem bozukluklarının belirlenmesinde gerekli odyolojik testleri yaparak diğer medikal bulgularla asıl tanıya giden yolda uzman hekimlerle işbirliği içinde çalışan uzmanlardır. Ayrıca gerekli tedavi ve terapiyi belirleyip, uygulama takibini de yaparlar. Ülkemizde pediatrik ve geriatrik odyoloji ve denge sistemi alanı da klinik odyoloji alanına dahildir. Klinik odyologlar kamu ve özel hastanelerde, özel muayenehanelerde çalışabilirler.
Eğitim odyolojisinde amaç işitme kayıplı bireylerde işitme kaybının etkisini en aza indirmektir. Eğitim alanında çalışan odyologlar işitsel algı değerlendirmesi ve rehabiltasyonu yaparlar, işitme ile ilgili eğitim programlarının hazırlanmasında görev alırlar. Eğitim odyologları rehabilitasyon merkezlerinde veya özel danışmanlık merkezlerinde çalışabilir ve kendi merkezlerini açabilirler.
Endüstriyel alanda çalışan odyologlar gürültüden korunma programı çerçevesinde gerekli olan yasal uygulamaların başlatılması ve uygulanmasından sorumludur. İşitme tarama programlarında görev alır ve bu programlardaki testleri yapar. Gürültü ölçümlerini yaparak işitmenin korunması hakkında gerekli önerilerde bulunur. İşitme kaybı olan işçilerin işitme kaybı tanısının konulması ve uygun tedavi sürecinin başlatılması da odyoloğun sorumluluğundadır. İşitme kaybı olan işçilerin yasal haklarının korunmasında danışmanlık yaparlar.
Konuşma ve ses bozuklukları ile ilgilenmek isteyenler ise odyoloji ve konuşma bozuklukları yüksek lisansını tamamlayarak yasal olarak bu alanda çalışmaya başlayabilirler. Odyoloji ve konuşma her ne kadar birbiri ile ilişkili olsa da ayrı meslek gruplarının uzmanlık alanına girmektedir. Odyoloji ve konuşma bozukluğu uzmanları konuşma ve ses ile ilgili bozuklukların tanı ve terapi süreçlerinde görev alırlar. Kamu ve özel hastanelerde, özel merkezlerde, rehabilitasyon ve özel danışmanlık merkezlerinde çalışabilir yada kendi terapi merkezlerini açabilirler.
İşitme cihazı sektöründeki odyologların görevi hastaya uygun işitme cihazını belirlemek, gerektikçe ayar ve bakımlarını yapmak, cihazların uygun kullanımı hakkında hastaya danışmanlık sağlamaktır. İşitme cihazı merkezlerinde, koklear implant firmalarında çalışabilir, kendi merkezlerini de açabilirler.
Eğer ki amaç odyoloji alanında akademik ilerlemek ise odyoloji yüksek lisansına başlayarak akademik hayata giriş yapılabilir. İlerleyebilmek için sadece yüksek lisans yeterli olmayacaktır, doktora da yapmak gerekmektedir. Akademik hayatın olmazsa olmazı ise yabancı dildir. Alandaki gelişmeleri takip etmek için Dünya’daki çalışmaları takip etmek gerekir.
Bütün bu alanlarda çalışacakların ortak özellikler ise görsel ve işitsel algısı yüksek olmak, ayrıntıyı algılama ve yoğun dikkat yeteneği olmak, göz-kulak-el-ayak eşgüdümle kullanabilmek, empati kurma becerisi kuvvetli olmak, olaylar karşısında sakin ve tedbirli olmak, destekleyici ve güvenilir olmak, sözlü ve yazılı iletişim yeteneği gelişmiş olmak, kendini doğru ifade edebilmek, insanlarla iyi ilişkiler kurabilmek, etkin ve ikna edici konuşma becerisi gelişmiş olmak, hayat boyu öğrenmeye açık olmak, gözlem yapabilmek, planlama ve araştırma becerileri olmak, sabırlı-anlayışlı ve yardımsever olmak, insanlarla iyi ilişkiler kurabilmek, güncel bilgileri ve yenilikleri takip etmek, sorumluluk duygusu olmak sayılabilir.
Öğrencilerin mezun olmadan bu alanları deneyimleyerek ilerleyecekleri alana karar vermeleri ve bu alanlarda ilerlemek için çalışmaya başlamaları gerekmektedir. Örneğin; kamu hastanesinde klinik odyolog olmaya karar veren bir öğrenci KPSS çalışmaya erkenden başlamalı, akademik ilerlemek isteyen öğrenci ise yabancı dilini geliştirmeli ve ALES için çalışmalı, eğitim odyoloğu olmak isteyenler ise çeşitli eğitim materyallerinin sertifikalarını alarak kendilerini geliştirmelidir.
Yolumuzu ne kadar erkenden belirlersek o kadar çok yol alacağımızı unutmamalıyız ve en önemlisi mutlu olacağımız alanı seçmek başarı olabilmemizde en büyük etken. Mesleğinizi mutlu ve içinize sine sine icra etmeniz dileğimle…
Öğr. Gör. Hilal Nur FİCİL
