İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Arzu Özgen, biyogüvenlik düzeyleri hakkında bilgi verdi.
Biyogüvenlik düzeyleri (BGD); laboratuvar çalışanlarını, çevreyi ve halkı korumak için bir laboratuvar ortamında ihtiyaç duyulan koruyucu önlemleri tanımlamak için kullanılmaktadır. Bu amaçla biyogüvenlik ve biyogüvenliği sağlamak için uygun donanım ve laboratuvar tasarım özellikleri bir araya getirilerek güvenli çalışma ortamları oluşturulmaktadır.
Laboratuvarda gerçekleştirilen faaliyetler, laboratuvarda bulunan güvenlik donanımı ve tasarım unsurları, koruyucu tıbbi önlemlerin veya tedavinin mevcudiyeti, laboratuvar çalışanının sağlığı ve eğitimi, enfeksiyöz ajanların veya toksinin bulaşma şekli ve hastalığa neden olma biçimi değerlendirilerek yapılır.
Biyolojik laboratuvarlarda yürütülen faaliyetler BGD-1, BGD-2, BGD-3 ve BGD-4 olmak üzere dört seviyede kategorize edilir.
Biyogüvenlik Düzeyi 1 (BGD-1): BGD-1 laboratuvarları Standart Mikrobiyolojik Uygulamalar adı verilen temel güvenlik prosedürlerini takip ederler ve özel donanım veya tasarım özellikleri gerektirmezler. Çalışmalar, üzeri açık masalar üzerinde, standart mikrobiyolojik uygulamalar dikkate alınarak yürütülür ve laboratuvarda kullanılan temel kimyasallara dayanabilen, kolayca temizlenen yüzeyleri içerirler.
Biyogüvenlik Düzeyi 2 (BGD-2): BGD-2 laboratuvarları, yanlışlıkla solunduğunda, yutulduğunda veya cilt ile temasa maruz kalındığında risk oluşturan orta riskli bulaşıcı ajanları veya toksinleri incelemek için kullanılmaktadır. BGD-2 laboratuvarların tasarımında potansiyel aerosoller için biyogüvenlik kabini, el yıkama evyeleri, kaza durumunda göz yıkama istasyonlarını ve otomatik olarak kapanıp kilitlenen kapılar göz önünde bulundurulur ve ayrıca bu laboratuvarlarda bir yakma fırını, bir otoklav ve başka bir yöntem dahil olmak üzere laboratuvar atıklarını dekontamine edebilecek ekipmana erişim olmalıdır.
Biyogüvenlik Düzeyi 3 (BGD-3): BGD-3 laboratuvarları ise hava yoluyla bulaşabilen ve soluma yoluyla potansiyel olarak ölümcül enfeksiyona neden olabilecek bulaşıcı ajanları veya toksinleri incelemek için kullanmaktadır. Araştırmacılar, tüm deneyleri, enfeksiyonu önlemek için son derece dikkatli bir şekilde kontrol edilen BGD-3 düzeyi biyogüvenlik kabinlerinde gerçekleştirirler. Bu laboratuvarlar, kolaylıkla dekontamine edilecek şekilde tasarlanmış olup laboratuvara giriş-çıkışın kontrollü olduğu ve filtreli havalandırma sistemlerinin kullanıldığı özelliklere sahiptirler. BGD-3 laboratuvarlarının da bir yakma fırını, bir otoklav ve başka bir yöntem dahil olmak üzere laboratuvar atıklarını dekontamine edebilecek ekipmana erişimi olmalıdır.
Biyogüvenlik Düzeyi 4 (BGD-4): BDG-4 laboratuvarları, aerosol ile bulaşan laboratuvar enfeksiyonları ve aşı veya bir tedavinin bulunmadığı yaşamı tehdit eden hastalıklar için yüksek risk oluşturan bulaşıcı ajanları veya toksinleri incelemek için kullanılmaktadır. BGD-4 laboratuvarları tüm BGD-3 özelliklerini bünyesinde barındırır ve büyük bir bina içinde güvenli, izole bir bölgede ya da ayrı özel bir bina olarak tasarlanır. BGD-4 laboratuvarlarına erişim kontrollü olup bu laboratuvarlarda çalışan personel ise profesyonel eğitimden geçen kimselerdir. Personele ait laboratuvar kıyafetleri özel olarak tasarlanmış olup biyogüvenlik kabinleri ise BGD-4 düzeyindedir.
