Hiperbarik Oksijen Tedavisi

Öğr. Gör. Ecem BAYKAL oksijenin insan hücrelerinin yaşamsal süreçlerini gerçekleştirebilmesi için ihtiyaç duyduğu enerjinin büyük bir kısmını karşıladığını ve oksijen kullanımının birçok hastalığın tedavisinde sonucu belirleyebileceğini ifade etti.

Hiperbarik oksijen tedavisi hakkında açıklamalarda bulunan Baykal, sözlerine şu şekilde devam etti:

Soluduğumuz havada % 21 oranında oksijen, % 79 oranında azot ve eser gazlar bulunmaktadır. Oksijen vücudumuza solunum yoluyla girer, akciğerlerde hava keseciği ile kılcal damarlar arasındaki zara ulaştıktan sonra kanla temasa geçer. Oksijenin küçük bir bölümü kanda erirken, büyük bir bölümü protein molekülü olan hemoglobine bağlanarak taşınır.

İnsan vücudundaki oksijen miktarı, dolaşım ve solunum sistemlerinin mekanizmaları sayesinde dar olan sabit değerler arasındadır. Dokulara ulaşan oksijen miktarı azalırsa bu durum hipoksi (oksijen yetersizliği) adı verilen duruma yol açar. Hipoksi, solunum sürecini bozan çevresel etmenler ve kana oksijen taşınmasını engelleyen metabolizma hastalıkları sonucu ortaya çıkabilir. Hipoksinin uzun sürmesi ciddi sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Vücudun ya da dokuların uzun süreli hipoksiye maruz kalması durumunda hastaya deniz seviyesindeki atmosferik basıncın 2-3 katı kadar saf oksijen tedavisi yöntemi uygulanabilir. Hiperbarik oksijen tedavisi olarak adlandırılan bu yöntemin bilimsel etkinliği birçok çalışma ile kanıtlanmıştır. 

Hiperbarik oksijen tedavisi oksijen basıncının atmosfer basıncından yüksek olduğu hiperbarik odada uygulanır. Oda kapısının kapatılmasından sonra kompresörler yardımıyla odadaki hava basıncı artırılarak basınç seviyesi yükseltilir. Ardından odadaki hastalara uygun maskeler aracılığıyla oksijen verilir. Hiperbarik odada basınç artışına ek olarak oksijen solunumunun uygulanmasıyla hipoksik dokular oksijenlenebilir. Bu uygulamayla oksijenin hemoglobine bağlanma miktarında önemli bir değişiklik gözlemlenmezken plazmada dolaysız olarak çözünen oksijen miktarı artmaktadır. Bu tedaviyle temiz kandaki oksijen miktarının 20 kata kadar arttığı araştırmalarla gösterilmiştir.

Hiperbarik oksijen tedavisi başka tedavilerle birlikte, birçok hastalığın tedavisinde son derece yararlı etkilerde bulunur. Ani görme kayıpları, ani işitme kaybı, ezik/kırık sendromları, atardamar yetersizliği, sinir hastalıkları, diyabetik ayak yarası, termal yanıklar, radyasyon nekrozları, karbonmonoksit zehirlenmesi, aşırı kan kaybı, yara iyileşmesinin geciktiği durumlar,  dekompresyon hastalığı, kompartman sendromu, ortopedi ve damar cerrahisinde ameliyat öncesi ve sonrasında hiperbarik oksijen tedavisinden yararlanılır. Hiperbarik oksijen tedavisi, yavaşlamış metabolik süreçleri hızlandırarak iyileştirmeyi sağlar.