Covid-19, genel halkın yanı sıra sağlık çalışanlarının güvenliğine de ciddi tehditler getirdi. Ön saflarda çalışan sağlık personellerinin bu hastalığa maruz kalma riski yüksektir. Sağlık çalışanları arasında anestezistler, yakın temasları nedeniyle enfeksiyon açısından daha da yüksek risk altındadır. Anestezistler hava yolu manipülasyonları sırasında enfekte hastaların solunum damlacıklarına veya aerosollere maruz kalabilirler. Mevcut veriler, COVİD-19 hastalarının yaklaşık %3.2’ sinin hastalığın seyri sırasında bir noktada entübasyon ve invaziv ventilasyon gerektirdiğini göstermektedir. Anestezi ekip üyeleri acil durumlarda COVİD-19 pozitif hastalarla karşılaşabilir, yoğun bakım ve ameliyathane gibi alanlarda görevlendirilebilir ve ya tesis dışı acil hava yolu yönetimine yardımcı olmak üzere yeniden atanabilir. Bu nedenle anestezi personeli enfeksiyon riskini azaltmak için önlemler almalıdır.
Anestezi İşlemleri İçin Evrensel Öneriler
-
Ameliyat Öncesi Hazırlıklar
Bir Covid -19 hastasının ameliyathaneye gelmesi üzerine anestezi personeli Covid-19 hastaları için belirlenmiş odaları hazırlamalıdır. Ameliyathanede pozitif basıncın kapatılıp negatif basıncın açılması önerilir. Rutin değerlendirmelere ek olarak anestezistler, hastanın solunum durumunu ve kardiyovasküler fonksiyonunu değerlendirmelidir. Anestezi uzmanları hastayla herhangi bir temastan önce, uygunluğu test edilmiş bir N95 maske ve kişisel koruyucu ekipman giymelidir.
-
Anestezi
Hastanın ağız ve burnundan, hava ve damlacık yoluyla geçişini azaltmak için genel anestezi önerilir.
**Covid-19’lu bir annede sezaryen doğum için birincil anestezi seçeneği olarak spinal anestezi hala önerilmektedir. Enfekte anne her zaman cerrahi maske veya N95 maskesi takmalıdır.
-
Anesteziden Uyanma
Ameliyattan sonra Covid-19 hastasının anestezi sonrası bakım ünitesini atlayarak yoğun bakım ünitesinde izole bir odaya gönderilmesi önerilir.
-
Hasta Transferi
Hemşireler ve anestezistler, ameliyathane dışında kişisel koruyucu ekipman giymeli ve hasta tek kullanımlık cerrahi örtü ile örtülmeli ve özel bir asansörde taşınmalıdır. Bir kişi enfeksiyon riskini azaltmak için önceden transfer kanalını temizlemelidir. Hasta transfer sırasında cerrahi maske veya N95 maske takmalıdır.
-
Anestezi Sonrası Ekipman Bakımı ve Kişisel Koruyucu Ekipman İmhası
Anestezistlerin kullandığı ekipmanlar mümkün olduğunca tek kullanımlık olmalı ve uygun şekilde atılmalıdır Tüm tıbbi atıklar kontamine alandan çıkarılmadan önce çift torbalanmalı ve bölüm, enstitü, tarih, saat ve kategori adı ile birlikte “Covid-19” olarak etiketlenmelidir; tüm ambalaj poşetleri mühürlenmeli ve klorlu dezenfektanla püskürtülmeli veya ek bir poşetle kapatılıp mühürlenmelidir. Tek kullanımlık olmayan tüm anestezi ekipmanı uygun dezenfektanlar ile dezenfekte edilmelidir. Cerrahi vakaya dahil olan tüm tıbbi personel kişisel koruyucu ekipmanlarını çıkarıp atmalıdır. Amerikan Anestezi Uzmanları Derneği'ne göre, kendi kendine kontaminasyon riskini en aza indirmek için Kişisel koruyucu ekipmanı çıkarırken ve atarken çok dikkatli olmak gerekir. Kişisel koruyucu ekipmanı çıkarırken sizi izleyen bir gözlemcinin olması kendi kendine bulaşmayı daha da aza indirebilir. El hijyeni, %60 ila %95 alkol içeren alkol bazlı el dezenfektanları kullanılarak veya en az 20 saniye boyunca sabun ve su ile el yıkanarak yapılmalıdır.
-
Covid-19 ile Maruziyet Meydana Geldiğinde Sağlık Personelinin Yönetimi
Enfeksiyon açısından yüksek risk altındaki sağlık çalışanları Covid-19 pozitif olan hastasına maruz kalmanın son gününden sonraki 14 gün boyunca hastalarla tüm sağlık hizmeti etkileşimleri durdurulmalı. Sağlık çalışanı Covid-19 için test yaptırmalı ve 14 gün karantinaya alınmalı. Gözlem süresi boyunca vücut, sıcaklık ve solunum semptomları günlük olarak izlenmelidir.
Kaynak
Linda Y. Tang, Jinping Wang.(2020) Anesthesia and COVID-19: What We Should Know and What We Should Do,.Seminars in Cardiothoracic and Vaskular Anestesia. 24(2),127-137.
Hazırlayan
Öğr. Gör. Melis Merve Çakal
