Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu - shmyo@gelisim.edu.tr

Ortopedik Protez ve Ortez








 Ortopedik Protez ve Ortez Tarihçesi


İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ), Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu (SHMYO), Ortopedik Protez ve Ortez Program Başkanı Öğr. Gör. Hüsniye Merve Karaağaç, Ortopedik Protez ve Ortez tarihçesini anlattı.


Ortez ve protezler, kas iskelet sisteminde oluşan rahatsızlıklar ve yaralanmalarda doktorlar tarafından reçete edilen ve iyileşme sürecine katkıda bulunan medikal cihazlar olduğunu belirten Öğr. Gör. Hüsniye Merve Karaağaç, "Amaç, insanların mobilitesini artırmaya yardım etmektir. Ortezler, vücudun etkilenen bölgelerini stabilize etmek, hareketsiz kılmak ve rahatlatmak veya fiziksel olarak doğru bir şekle getirmek amacıyla kullanılırlar. Duruş bozuklukları veya ağırlık noktasının hatalı olması bu şekilde önlenir veya düzeltilir. Protez ve ortez programının amacı, uzuv kaybı durumunda yapay uzuvların (protezlerin) yapılması ya da vücut kısımlarındaki herhangi bir nedenle oluşan yetersizliklerin desteklenmesi, korunması ve düzeltilmesi gerektiğinde vücut kısımlarına uygulanan yardımcı cihazların yapımı konularında çalışacak sağlık personelini yetiştirmektedir" dedi.

"Hacettepe Üniversitesinin kurucusu ve ilk rektörü olan Profesör Doktor İhsan Doğramacı, fiziksel engellilerin rehabilitasyonunda vazgeçilmez olan protez ve ortezlerin Türkiye’de sağlık sunumunda yer alabilmesi amacı ile 1960’lı yılların başında bir dizi çalışmalar başlatmıştır. Prof. Dr. İhsan Doğramacı’nın fiziksel engellilerin rehabilitasyonu ile ilgili projeleri arasında en önemlilerinden biri 1961 yılında kurulan Fizik Tedavi Rehabilitasyon Yüksek okulunun bünyesinde bir protez atölyesinin kurulmasıdır. Türkiye’de Ortopedik Cihaz ve Protez alanındaki kurumların eksiklikleri uzun yıllar devam etmiş ve bu alandaki çalışmalar gelişmiş ülkelere göre yetersiz kalmıştır. Bu eksikliği gören Sağlık Bakanlığı önce 1982’de Ortopedik Cihaz ve Protez Teknisyen Okulunu kurmuş daha sonra 1988 yılında Türk-Alman iş birliği ile başlatılan proje kapsamında Ortopedik özürlü hastaların ihtiyaçlarını karşılamak için Ortopedi Teknisyen yetiştirmek amacı ile Türkiye’de tek Sağlık Meslek Lisesi olan olan ve 4 yıl eğitim veren okulun adını İstanbul Ortopedi Teknisyen Okulu olarak değiştirerek okula yeniden faaliyet kazandırmıştır" şeklinde konuştu.

"1985 yılında Hacettepe Üniversitesi senato kararı ve takiben YÖK’ün onayı ile ilk Protez ve Ortez programının da içinde bulunduğu 8 program ile yüksekokul eğitim ve öğretime başlamıştır. Programın açılması ve alt yapı donanımının sağlanmasında Profesör Doktor Candan Algun’un katkıları bulunmaktadır. 1987 yılında ilk mezunlarını veren protez ortez programında her yıl öğrenci kontenjanlarının artması ile bugün mezun sayımız 788’e ulaşmıştır. Bir çok mezunumuz sağlık ile ilgili alanlarda lisans tamamlama çalışmaları da gerçekleştirebilmektedirler" dedi.

"Takip eden yıllarda Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Protez Ortez Derneği’nin deklerasyonları, mezunlarımız, iş verenler ve Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre yapılması gereken güncellemeler gerçekleştirilmiştir. Teknolojideki gelişmelere ve eğitim gereksinimlerinin değişmesine paralel olarak Ortopedik Protez ve Ortez eğitim standartları Bologna sürecinin de kabulü ile yeniden yapılanmayı gerektirmiştir" ifadelerini kullandı.

"Ülkemizde son yıllarda protez ve ortez alanında ön lisans eğitimi veren yüksek öğretim kurumlarının sayısı hızlı bir artış göstermiştir. Programlar incelendiğinde uygulama ve alt yapı standartlarının geliştirilmeye gereksinim gösterdiği anlaşılmaktadır. Uluslararası ve ulusal düzeyde eğitim koşullarının olması gereken standartları karşıladığı dört/beş yıllık ve iki yıllık eğitim programları, Uluslarası Protez ve Ortez Derneği’nin (ISPO:International Society for Prosthetics-Orthotics) yayınladığı eğitim standartları ve uygulamada odaklandıkları konular dikkate alınarak ortopedik protez ve ortez alanında ulusal bir çekirdek eğiti programı (ÇEP) oluşturulması yolunda çalışmalar gerçekleştirilmektedir. ÇEP’in hazırlanışındaki esas amaç halen eğitim ve öğretime devam eden ön lisans düzeyindeki Ortopedik Protez Ortez Programlarının ve açılacak olanların uyması gereken asgari ölçütler ve eğitim standartlarını belirlemektedir" açıklamasında bulundu.