Kimyanın çevre dostu disiplini “Yeşil Kimya”

Kimyanın yeni uygulama alanlarından birisi olan yeşil kimya, insanlık için önemli bir konu.  Bilim insanları; iklimsel değişiklikler, tarımsal sorunlar, doğal kaynakların azalması gibi evrensel sorunlara, tehlikeli kimyasallar üretmeyerek,  kullanmayarak ve tehlikeli kimyasallar dışında maddeler kullanarak yapılan prosesler ile çözüm üretmektedir. Bu yüzden yeşil kimya sürdürülebilirlik açısından çok önemlidir. İnsan sağlığı, çevresel konular kimyacılar tarafından göz ardı edilemeyecek kadar elzem konulardır. 

Dünya nüfusunun günden güne artmasıyla birlikte insanların ihtiyacı olan gıda, barınma, enerji gibi konular daha önemli bir hale geldiği gibi, daha kısa sürede daha fazla üretim sloganıyla çıkılan yolda ne kadar üretildiği kadar nasıl üretildiği de artık önem arzetmektedir. Bu noktada henüz çok yeni bir kavram olan “Yeşil Kimya” yaklaşık 30 yıllık bir geçmişe sahiptir. Yeşil kimya insanların hayat kalitesini arttırırken doğaya saygılı, geri dönüşüme dayalı, enerji dostu özelliklerin ön plana çıktığı bir kimya sunmaktadır.

Yeşil kimyanın en önemli çıktılarından bir tanesi sürdürülebilirliktir. Üretimde ikincil kaynakların kullanılması, enerjinin verimli kullanılması sürdürülebilirliğin en önemli iki bileşenini oluşturmaktadır. Alüminyum üretimini buna örnek olarak gösterebiliriz. Alüminyum metali düşük yoğunluğa sahip olması, kolayca şekillendirilebilmesi ve büyük oranda geri dönüştürülebilmesi nedeniyle talep gören metallerin başında gelmektedir. Bilindiği üzere alüminyum metali doğada oksitli bileşikler halinde bulunmaktadır. Alüminyumun bu cevherlerden üretimi enerji yoğun bir süreçtir. Bu yüzden alüminyumun hurda gibi ikincil kaynaklardan üretilmesi cevherden üretilmesine kıyasla %90 oranında enerji tasarrufu sağlamaktadır.

Bir diğer örnek ise plastiktir. Alışveriş poşetlerinden mutfak gereçlerine, elektronikten otomotiv endüstrisine kadar çok geniş bir alanda kendine yer bulan plastik malzemelerin aşırı kullanımı dünyamızı büyük bir çevresel felakete doğru sürüklemektedir. Sürdürülebilirlik kapsamında plastiklerin ikincil kaynaklardan geri dönüştürülmesi ya da plastik malzemeler yerine doğada kolaylıkla parçalanabilen malzemelerin kullanılması yeşil kimyanın dünyamız açısından ne kadar önemli bir disiplin olduğunu bizlere bir kez daha hatırlatmaktadır.

Özetle; yeşil kimya çevre sorunlarına atomik ve moleküler olarak çözüm üretmesi sebebi ile sürdürülebilir bir dünya için olmazsa olmazdır. Üniversiteler ve endüstriler ortak hareket ederek yeşil kimya disiplininin yayılmasını sağlamalıdır. Yeşil kimyanın çevreye faydası pratik olarak kuralların uygulanması ile ortaya çıkar. Bundan dolayı bu disiplin yüksek öğretim kurumlarının ders içeriklerinde yer almalı ve öğrencilerin konu ile ilgili farkındalığının arttırılması sağlanmalıdır.